Pistler, herhangi bir uçuşta havada geçirdiğimiz zamanın başlangıcını ve sonunu temsil ederler. Ancak, havalanma hissinin veya yeni bir yere inmenin heyecanını yaşarken, bu bize indiğimiz alanın gerçekte ne olduğunu düşünmek için çok az zaman bırakır. Pistlerin çoğu ya beton ya da asfalt yüzeye sahiptir, ancak farklar nelerdir?
Asfalt ve beton tam olarak nedir?
Beton ve asfaltın tam olarak nasıl oluştuğunu belirleyerek başlayalım. İlki, büyük ölçüde agrega olarak bilinen bir dizi kayadan oluşur. Bunlar hem kaba (daha büyük) hem de ince (daha küçük) olurlar. Agregalar, belirli bir beton karışımının %60 ila 75’ini oluşturur ve kalanı oluşturan bir macunla birbirine bağlanırlar.
Bu macun esas olarak sudan (tüm karışımın %14-21’i) ve çimentodan (%7-15) oluşur. Bununla birlikte, betonun %8’i havadır, bu da yeni karıştırıldığında bir dereceye kadar işlenebilirlik sağlar. Bağlayıcı macun sertleşip dayanım kazandığında beton sağlam, kaya benzeri şeklini alır.
Bu arada asfaltta beton gibi agregalar bulunurken, farklı bir bağlayıcı maddeye sahiptir. Bu bağlayıcının petrol bazlı bir hidrokarbon karışımı olduğunu bilinmektedir. Ayrıca betondan daha koyudur ve tipik olarak daha koyu kahverengi veya hatta siyah bir görünüme sahiptir.
Pistler için aralarındaki farklar
Ancak bu farklı bileşimler, pist yüzeyleri olarak kullanımları açısından ne anlama geliyor? Maliyet açısından bakıldığında, beton, kurulumu (ve ardından onarımları) için daha pahalı ve zaman alan yüzeydir. Genellikle daha güçlü bileşik olmasına rağmen, çatlamaya daha yatkındır. Bu, onarımların sıklığını ve maliyetini daha da artırır.
Öte yandan, asfaltın petrol bazlı bağlayıcısı nedeniyle beton daha çevre dostudur. Ayrıca daha esnek asfaltta olduğu gibi sıcak koşullarda deforme olmaz. Dikkat edilmesi gereken ilginç bir husus ise, asfalt pistlerin altında betonarme donatıların bulunmasıdır.
Bunlar, büyük ve ağır uçakların en sık iniş yaptığı pistlerin uçları gibi daha fazla basınca maruz kalan alanlarda en derindir. Genel olarak, bir pist yüzeyi seçimi söz konusu olduğunda, havalimanı mimarları iklim, trafik ve hammadde erişimi dahil olmak üzere çeşitli yönleri dikkate alır. Her birinin kendi değerleri vardır ve her ikisi de meşru yüzeylerdir.
Daha alışılmışın dışında pist yüzeyleri
Tüm pistler düzgün asfalt veya betonla kaplanma lüksüne sahip değildir. Gerçekten de, dünyadaki birçok pist, bu tür bileşikler üstte katmanlanmadan bölgenin orijinal yüzeyinden oluşur. Örneğin, 1969’da Boeing, birinci nesil 737’lerin çakıllı iniş pistlerine inmesine izin vermek için ‘Asfaltsız Şerit Kitini’ geliştirmek durumunda kalmıştır.
Bu arada, Antarktika’daki koşullar, araştırma bilim adamlarını oraya taşıyan uçakların mavi buz pistlerini kullanması gerektiği anlamına gelmektedir. Bu yüzeylerdeki daha düşük sürtünme seviyeleri nedeniyle, gelen uçaklar kendilerini pistte durdurmak için ters itme kullanımına güvenirler.
İskoçya’nın Dış Hebridlerinde bulunan Barra havaalanı, benzersiz pist yapısı nedeniyle saygıyı hak eder. Spesifik olarak, uçakların bir kumsala indiği dünyadaki tek havaalanıdır.
