Havacılık sektöründe her ülkenin kendine ait standartları ve uyulması gereken kuralları vardır. Ülke bazında uyulması gereken kuralların dışında, global anlamda sektörün kurallarını belirleyen kurumlar bulunmaktadır.
Bu kurumların belirlediği kurallara tüm tarifeli sefer yapan hava yollarının ve özel uçak kiralama firmalarının uyması gerekmektedir. Peki bu kurumlar hangileridir? Görevleri nedir? Havacılık sektörünün kuralları nelerdir?
Uluslararası Havacılık Örgütü (ICAO)
Birleşmiş Milletler’e bağlı bir kuruluş olan Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü ICAO (International Civil Aviation Organization) 7 Aralık 1944’de düzenlenen Şikago Konvansiyonu’na imza atan 52 ülke tarafından, 4 Nisan 1947 yılında kurulmuştur.
Merkezi Kanada Montreal’de bulunan ICAO’nun ayrıca Meksiko, Lima, Paris, Kahire, Dakar, Nairobi ve Bankok’da ofisi bulunmaktadır. ICAO tüm üye ülkelerin temsil edildiği bağımsız “kurul” ve bunun altındaki yönetici organ olan 36 üyelik “konsey” den oluşmaktadır.
ICAO’nun başlıca görev ve hedefleri
- Dünya üzerindeki, Uluslararası Sivil Havacılığın her yönüyle düzenli bir şekilde ilerlemesini ve gelişmesini sağlamak,
- Barışçıl amaçlara yönelik uçak tasarımı ve işletmesini teşvik etmek,
- Uluslararası Sivil Havacılık için havayolları, havaalanları, ve hava seyir tesislerinin gelişimini desteklemek,
- Emniyetli, düzenli, etkili, ve ekonomik hava taşımacılığını dünya insanlarının ihtiyaçları ile buluşturmak,
- Makul olmayan rekabetten kaynaklanan ekonomik kaybın önlenmesini sağlamak,
- Sözleşmeci devletlerin haklarını tam olarak itibar edilmesini ve her sözleşmeci devletin uluslararası havayolu işletmesi için fırsat eşitliğine sahip olmasını sağlamak,
- Sözleşmeci devletler arasında ayrımcılıktan kaçınmak,
- Uluslararası hava seyrüseferinde uçuş emniyetini ilerletmek,
- Genel anlamda uluslararası sivil havacılığın her açıdan gelişimini desteklemektir.
ICAO’nun standart hükümler getirmesine örnek olarak havaalanı ve havayolu kodları kullanılması, atmosferdeki basınç, sıcaklık, yoğunluk ve yüksekliğin aynı ölçü birimlerine tabi kılınması, sınır kontrollerinde gümrük görevlilerinin işlerinin kolaylaşması için standart pasaport çiplerinin getirilmesi örnek gösterilebilir.
Konvansiyonu’nun hükümleri genellikle emredici niteliktedir ve bu hükümlere aykırılığın uluslararası alanda yaptırımları mevcuttur.
Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC)
Merkezi Fransa, Neuilly-sur-Seine’de bulunan ECAC (European Civil Aviaiton Conference), 1955 yılında Avrupa Hava taşıma konferansı koordinasyonundaki ülkeler arasında, Avrupa hava taşıma sisteminin etkili ve güvenli gelişmesini teşvik amaçları ile kurulmuş hükümetler arası bir organizasyondur.
ECAC’ın Amaçları ve Misyonu
- Avrupa üye sayısını geliştirmek,
- Avrupa Birliği kurumları ile aktif işbirliği yapmak,
- ICAO ile yakın irtibat ve tüm hava taşıma endüstrilerini temsil eden organizasyonlar ile ilişkiler kurmaktır.
ICAO, Güvenli, verimli, sürdürülebilir bir Avrupa hava ulaşım sisteminin sürekli gelişimini, üye devletler arasında sivil havacılık politikaları ve uygulamalarının uyumlaştırılmasını, üye devletleri ve dünyanın diğer bölgeleri arasındaki politika konularında anlayışı teşvik etmeyi kendine misyon edinmiştir.
Avrupa Seyrüseferi Güvenliği Teşkilatı (EUROCONTROL)
Merkezi Brüksel’de bulunan EUROCONTROL (European Organisation for the Safety of Air Navigation), 13 Aralık 1960 tarihinde Almanya, Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve İngiltere’nin imzaları ile kurulmuştur.
EUROCONTROL, Avrupa çapında güvenli ve sorunsuz hava trafiği yönetimi sağlamak için çalışan uluslararası bir organizasyondur. Hava seyrüseferinin emniyetle yapılabilmesini sağlayan Eurocontrol’un ana ortakları ise; üye ülkeler, Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), NATO, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO), Havacılık Endüstrisi ve havaalanlarıdır.
Eurocontrol’un görevleri
- Avrupa hava trafik kontrol uyumlaştırma ve entegrasyon programını yürütmek,
- Avrupa hava sahasının en iyi biçimde kullanılmasını sağlayarak sıkışıklığı önlemek amacı ile merkezi akış idaresi birimini (CFMU) işletmek,
- Hava trafik sistemleri arası koordinasyonu iyileştirmek için kısa ve orta vadeli planlar yapmak,
- Avrupa hava trafik kontrol kapasitesinin arttırılması için araştırma-geliştirme çalışmaları yapmak,
- ECAC üyesi ülkeler adına hava trafiğinin gelecekteki ihtiyaçlarını analiz ederek bu ihtiyaçları karşılayacak yeni teknikler ve stratejiler geliştirmek,
- Hava trafik hizmetlerindeki personelin eğitilmesini sağlamak,
- Hava seyrüseferi ile ilgili çalışmalar yapmak, üye ülkelerin yaptıkları çalışma sonuçlarını toplamak ve aktarmak,
- Hava seyrüsefer alanında maliyet etkinliğini ve yeterliliğini geliştirecek tedbirleri araştırmak ve uygulamak,
- Uluslararası sivil havacılık teşkilatı (ICAO) ve sivil havacılıkla ilgili diğer uluslararası kuruluşların, hava seyrüsefer alanındaki çalışmalarını ve sunulan bölgesel hava seyrüsefer planlarındaki tadilatları incelemek,
- Üye ülkeler ile sadece “ yol ücretleri çok taraflı anlaşması” na tabi ülkelerin havayolu ücretlerini tespit ve tahsis etmek,
- Üye ülkeler için hizmetlerin sürdürülmesine yardımcı olmak amacı ile özel anlaşmalar yapmak,
- Talep üzerine üye ülkeler adına hava trafik hizmetlerini yerine getirmek.
Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA)
Merkezi Almanya’nın Köln şehrinde bulunan EASA (European Union Aviation Safety Agency), 15 Temmuz 2002 tarihinde göreve başlamıştır. EASA güvenlik verilerini toplayan, analiz eden, güvenlik mevzuatı taslakları hazırlayan, tavsiyelerde bulunan ve dünyanın diğer bölgelerindeki benzer kuruluşlarla koordinasyon sağlayan bir kurumdur.
EASA’nın başlıca görevleri
- Avrupa Birliği’nin hazırladığı havacılık ile ilgili hukuki düzenlemeler için tavsiye vermek,
- Avrupa Birliği üye devletlerinin, iç hukukunda öngörülen güvenlik önlemlerinin yer almasını sağlamak ve gerektiğinde üye devletlerde soruşturma ve inceleme yapmak,
- Hava araçlarının ve eklentilerinin sertifikalanmasını sağlamak ve hava araçlarının dizayn, yapımı ve bakımı ile ilgili projeleri onaylamak,
- Avrupa Birliği üyesi olmayan devletlerin hava taşımacılığı işletmeleri için onay vermektir.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
Merkezi Kanada’nın Montreal şehrinde bulunan IATA (International Air Transport Association), 1945’te kurulan dünya havayollarının bir ticaret birliğidir. Sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği IATA, havayolu faaliyetlerini destekler ve endüstri politikası ve standartlarının formüle edilmesine yardımcı olur.
IATA’nın aktif ve yan üyeleri bulunmaktadır. Aktif üye; tarifeli iç ve dış hat seferi yapan, yan üye ise tarifeli iç hat seferi yapan taşıyıcılardır. Kurumun kararları tavsiye niteliğinde olup, havayolu ile yolcu veya yer hizmetleri gibi kurumlar arasındaki ilişkileri düzenler.
IATA’nın başlıca görevleri
- Tüm dünya insanlarının yararı için güvenli, düzenli ve ekonomik hava ulaşımının yaygınlaştırılması, hava ticaretinin geliştirilmesi ve bu konularla ilgili sorunların üzerinde çalışılması,
- Doğrudan veya dolaylı olarak uluslararası hava ulaşım hizmeti ile ilgilenen hava ulaşım girişimcileri arasında işbirliği ortamları hazırlamak,
- Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO – International Civil Aviation Organization) ve diğer uluslararası organizasyonlarla ile işbirliği kurmak,
- Kuruluş, müşteri ve taşıyıcı havayolu arasında düzenlenen “Taşıma Şartları”nı oluşturmak,
- İki taraflı anlaşmaların imzalarını resmileştirmek,
- IATA Çözümleri’ni (IATA Resolutions) hazırlamaktır.
